Niedziela, 28.05.2023 r. – Uroczystość Zesłania Ducha Świętego
Pierwsze czytanie: Dz 2,1-11
Czas wielkanocny kończymy wylaniem Ducha Świętego, który jednoczy wszystkie narody w wyznawaniu tej samej wiary w Zmartwychwstałego. Nie jest to koniec, ale początek misji, do której zaprasza nas Jezus. Był to święty czas dany od Boga, aby dojrzewać do pełni wiary w Zmartwychwstanie. Dojrzewanie ma przynieść dobre i konkretne owce. Tym owocem jest niezachwiana radość i ufność w zmartwychwstałym Panu. Teraz rozpoczyna się czas świadectwa w Duchu Świętym.
Działaniem Ducha Świętego jest to, że w sposób pełny i szczególny udziela się we wspólnocie wierzących. Apostołowie wraz z Maryją trwają jednomyślnie na modlitwie. Tworzą pierwszą popaschalną wspólnotę Jezusa, zaczyn Kościoła Chrystusowego. W centrum tej wspólnoty jest Duch Święty, posłany od Ojca i Syna. Jego istotą jest jednoczenie wszystkich w Bogu, dlatego przychodzi do wspólnoty i we wspólnocie, napełniając poszczególne jednostki swą mocą i miłością. Trwanie we wspólnocie Kościoła jest miejscem urzeczywistniania się mocy i darów Ducha Świętego. Trzeba odrzucać pokusy indywidualizmu, aby w pełni budować dobro i jedność wspólnoty Kościoła.
Psalm responsoryjny: Ps 104 (103),1ab i 24ac.29b-30.31 i 34
Psalm 104 jest hymnem na cześć Boga, Stwórcy wszechświata i wszelkiego stworzenia. Psalm jest pełen dynamizmu, odnoszący się do działania Bożego, który podtrzymuje swoje stworzenie w istnieniu. Wszędzie panuje ruch, cały świat jest kierowany przez Boga. Psalm jest zarazem błaganiem, by Bóg nie tylko podtrzymywał świat, ale odnowił jego oblicze: „Niech stąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi”.
Drugie czytanie: 1 Kor 12,3b-7.12-13
Sprawdzianem, w jaki sposób przyjmujemy Ducha Świętego, jest trwanie we wspólnocie Kościoła Chrystusowego. Święty Paweł zapewnia nas, że Nikt nie może powiedzieć bez pomocy Ducha Świętego: „Panem jest Jezus”. Jezus jest Bogiem i Panem Kościoła, który nabył własną Krwią. Choć są różne charyzmaty, rodzaje posługiwania i działania, to jedynym sprawcą tego wszystkiego jest Duch Święty. Każdy w tym dziele Boga ma swoje wyjątkowe miejsce i zadanie, by stawać się chrześcijanami na wzór Jezusa.
Dary duchowe (charyzmaty) są żywym przejawem istnienia Trójcy Przenajświętszej. Oznacza to, że ich celem jest międzyosobowe życie Ojca i Syna i Ducha Świętego. Tych darów nie należy mylić z talentami, jakie posiadają ludzie, np. muzykalność, zdolności lingwistyczne, techniczne, sportowe itp. Charyzmaty to dary Łaski duchowej, które pochodzą od Boga i wprowadzają nas w jeszcze głębszą relację z Bogiem Trójjedynym.
Ewangelia: J 20,19-23
Aby budować jedność Kościoła w Bogu, konieczne jest przebaczenie i miłosierdzie. Bóg przebaczył nam w Chrystusie i pojednał cały świat w Ofierze krzyżowej swego Syna. Bez przebaczenia nie jest możliwa jedność. To przebaczenie ożywia i buduje jedność. Dlatego Jezus „tchnął” swego Ducha na apostołów, który daje moc przebaczania i uczestniczenia w życiu Jezusa. Słowo „tchnął” pojawia się tylko w tym miejscu Nowego Testamentu. Przywołuje ono starotestamentalny obraz stworzenia świata i człowieka, w które Bóg „tchnął tchnienie życia”. To tchnienie jest nowym i ożywczym działaniem Ducha Świętego.
Można by podsumować dzisiejszą uroczystość kilkoma pytaniami do rozważenia: w jaki sposób otwieram się na działanie Ducha Świętego? Jak często modlę się do Ducha Świętego i wzywam Jego pomocy i działania? W jaki sposób zgłębiam naukę o Duchu Świętym? Jakie znaczenie mają dary Ducha Świętego w mojej codzienności i pogłębiania wiary?
Otwórzmy się na działanie Ducha Świętego, aby wlał w nas odwagę i wierność w byciu świadkami nieskończonej Bożej miłości w Jezusie Chrystusie.
Poniedziałek, 29.05.2023 r. – święto Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła
Pierwsze czytanie: Dz 1,12-14
Zesłanie Ducha Świętego jest początkiem misji Kościoła. W dniu Zesłania Apostołowie trwali jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, Matką Jezusa i braćmi Jego (por. Dz 1,14). Najświętsza Maryja Panna – Oblubienica Ducha Świętego – w dniu Zwiastowania otrzymała Jego moc i poczęła w swym łonie Jezusa, stając się Matką Zbawiciela. Teraz jest w Wieczerniku z Apostołami, uczniami swego Syna. W dniu Zesłania Ducha Świętego staje się Matką Kościoła Chrystusowego. Podobnie jak w dniu Zwiastowania, teraz w momencie Zesłania jest posłuszna Duchowi Świętemu jako pokorna Służebnica Pańska i dostępuje godności Matki Kościoła. Jest to Kościół Syna Bożego i Jej Syna według ciała. Przywilej Matki Kościoła jest naturalną konsekwencją zjednoczenia z Jej Synem, Jezusem. Trwajmy mocno w wierze w Kościele Chrystusowym, którego Matką jest Najświętsza Maryja Panna, Matka Jezusa i nasza, Matka Kościoła Świętego.
Psalm responsoryjny: Ps 87 (86),1-3.5-7
Psalm 87 należy do grupy Psalmów Syjonu, opiewających mieszkanie i stolicę, którą wybrał sobie na ziemi sam Bóg. Nie jest to tylko miejsce przebywania Boga. Syjon jest duchową stolicą wszystkich ludów. Syjon, jako matka i stolica, gromadzi wszystkie narody. Wszystkie ludy wyśpiewują jego chwałę i sławę. Nie jest więc przypadkiem, że ten psalm odnosimy do Maryi, która poprzez zrodzenie Syna Bożego stała się Matką wszystkich narodów. I to Maryi należy się największa cześć i chwała za wielkie rzeczy, jakie Bóg uczynił w Jej życiu dla zbawienia każdego człowieka.
Ewangelia: J 19,25-34
W chwili śmierci Jezusa z Jego przebitego boku wypływa krew i woda. Tutaj biorą początek Sakramenty święte: Eucharystia i Chrzest. Serce Chrystusa pozostaje otwarte, by obdarzać nas swymi Łaskami. Tutaj rodzi się Kościół, którego pierwocinami jest Ofiara Krzyżowa Jezusa. Jezus wypełnił wolę Ojca i teraz przekazuje Siebie w pełni Ojcu. Przywraca ludzkość Bogu, zawierając z nią Przymierze nowe i wieczne. Kościół, jako nowy lud Boży, staje się oblubienicą Jezusa. Wylewa na nią swego ducha, dając Siebie w sposób pełny i całkowity. Chrystus do końca umiłował Kościół i oddał swe życia za niego. Jest to Kościół Chrystusa, Syna Bożego!
Wtorek, 30.05.2023 r.
Pierwsze czytanie: Syr 35,1-12
Mędrzec Boży Syrach wprowadza nas w prawdziwy sens ofiary. Jest to temat zasadniczy w Piśmie Świętym. To Bóg jest pierwszym, który składa ofiarę z Siebie za nas. Ofiara z naszej strony jest odpowiedzią na dobroć i miłosierdzie Boga. Jest wyrazem dziękczynienia i uwielbienia Boga Stwórcy i Zbawiciela.
Stary Testament szeroko opisuje kult ofiarniczy, określając jego zakres i obowiązkowość w ramach Prawa Mojżeszowego. Były to ofiary krwawe ze zwierząt i bezkrwawe z płodów ziemi. Syrach pragnie wskazać nową perspektywę kultu ofiarniczego, która będzie przygotowaniem do Nowego Testamentu. Podkreśla, że prawdziwy kult ofiarniczy polega na zachowywaniu Prawa i Przykazań, udzielaniu jałmużny, a przede wszystkim unikaniu wszelkiej niesprawiedliwości. Zachęca do cnoty hojności i radości przy składaniu ofiar, których fundamentem jest postawa pokory i czystego serca. Spróbujmy i my w takiej postawie ofiarować Bogu naszą modlitwę, poświęcenie i nas samych. Najpiękniejszą ofiarą jest wierne wypełnianie naszego powołania w Kościele, rodzinie i pracy, służenie Bogu i ludziom.
Psalm responsoryjny: Ps 50 (49),5-6.7-8.14 i 23
Psalm 50 nawiązuje do kultu ofiarniczego. Psalmista ukazuje nienaganne życie ponad wszelkie ofiary krwawe i bezkrwawe składane w świątyni jerozolimskiej. Jest to najpiękniejsza ofiara, jaką możemy złożyć Bogu. Dlatego powtarzamy refren i obietnicę Boga: „Temu, kto prawy, ukażę zbawienie”. Prawdziwa pobożność musi się opierać na bojaźni Bożej, na Bogu, który objawia swoje miłosierdzie człowiekowi. Każdy na ten znak Boga ma odpowiedzieć w podwójny sposób. Po pierwsze – wychwalać Bogu w zgromadzeniu liturgicznym, a po drugie – prowadzić życie zgodne z przykazaniami i etyką Bożą.
Ewangelia: Mk 10,28-31
Dzisiejsza Ewangelia wyznacza radykalizm poświęcenia i wyrzeczenia, aby w sposób całkowity pójść za Jezusem. Cena jest bardzo wysoka, bo Ewangelia jest rzeczą najcenniejszą. Święty Marek podkreśla równość między Jezusem i Ewangelią (por. 8,35; 10,29). Ewangelia jest o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym (por. 1,1), a jednocześnie to sam Jezus głosi Ewangelię (por. 1, 14-15). To z powodu Jezusa i Ewangelii apostołowie są wezwani do zmiany stylu życia. Odtąd pierwsze i najważniejsze miejsce zajmuje Ewangelia, ponad „dom, braci, siostry, matkę, ojca, dzieci i pola”. Relacje osobowe, nawet te rodzinne, wartości duchowe i materialne trzeba podporządkować najważniejszemu zadaniu, jakim jest głoszenie Jezusa i Ewangelii. Jezus obiecuje wielką nagrodę wytrwałym w tym i przyszłym życiu. Jednocześnie zapowiada trudności i prześladowania. Uczniowie mają zachowywać postawę pokory i służby, bo oto „wielu pierwszych będzie ostatnimi, a ostatnich pierwszymi”.
Środa, 31.05.2023 r. – święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
Pierwsze czytanie: Rz 12,9-16b
W święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny rozważamy fragment Listu św. Pawła Apostoła do Rzymian, który ukazuje dwie fundamentalne postawy dla życia chrześcijańskiego. Są nimi Boża miłość i Boży pokój. Mówiąc o miłości, św. Paweł używa terminu „agape”, oznaczającego miłość w stopniu najwyższym, jako wyraz bezinteresownej służby. Miłość chrześcijańska musi być bez obłudy i hipokryzji. Ma być miłością autentyczną, a nie na pokaz. Chrześcijanie mają mieć wstręt do wszystkiego, co jest złe w oczach Boga, a podążać za prawdziwym dobrem. Miłość ma odznaczać się postawą braterską, we wzajemnej życzliwości i szacunku. Chrześcijanie mają być płomiennego ducha i nie opuszczać się w gorliwości, by nieustannie pełnić służbę Bożą wobec ludzi i świata.
Ta zachęta świętego Pawła przypomina słynny Hymn o miłości z Pierwszego Listu do Koryntian. Prośmy zatem dzisiaj, wspominając Najświętszą Maryję Pannę, o ducha prawdziwej miłości, której wzorem jest Maryja, Matka Pięknej Miłości, do Boga i człowieka.
Psalm responsoryjny: Iz 12,2-3.4bcde.5-6
Śpiewamy dzisiaj fragment hymnu z 12 rozdziału Księgi Proroka Izajasza. Hymn ma charakter liturgiczny, o tonacji dziękczynnej i radosnej. W kanonie pism Izajasza kończy serię mów karcących przeciw niesprawiedliwości społecznej Izraela i zepsuciu moralnemu narodu. Jednocześnie zapowiada sąd Boży nad niewierną „winnicą Pańską”. Zapowiada również odpowiedź Boga na zagubienie Izraela i interwencję Bożego zbawienia. Ma zatem charakter mesjański. Bóg nie przychodzi, aby wyniszczyć naród za jego występki, ale aby go wybawić i ocalić. Dlatego jest zachętą, by śpiewać na Syjonie, duchowej stolicy wszystkich narodów: „Wielki wśród ciebie Święty Izraela”.
Ewangelia: Łk 1,39-56
Święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny jest świętem życia. Spotkanie dwóch kobiet, Maryi i Elżbiety, które są w stanie błogosławionym, podkreśla wartość życia i osoby od samego początku, od momentu poczęcia. Życie ukryte w łonach matek jest wielką tajemnicą Bożą i darem Boga Stwórcy, który obdarza życiem i pragnie tym darem dzielić się z człowiekiem. Maryja i Elżbieta wyśpiewują hymn uwielbienia na cześć Boga, Pana Życia i Łaski. Słowa Elżbiety są ponadto wychwaleniem wiary Maryi, która stała się Matką Wielkiego Zawierzenia Bogu. Ten niezwykły dialog dwóch świętych kobiet jest modelem uwielbienia Boga i daru życia. Pieśń Maryi cała utkana jest na Słowie Bożym. Świadczy to, że Maryja przyjęła Słowo Boże i w ten sposób mogła się stać Matką Słowa Wcielonego.
Czwartek, 01.06.2023 r. – święto Jezusa Chrystusa, Najwyższego i Wiecznego Kapłana
Pierwsze czytanie: Hbr 10,4-10
Jezus Chrystus jest Najwyższym i Wiecznym Kapłanem. Tę teologię najpełniej przedstawia List do Hebrajczyków, który dokonuje syntezy całego kultu ofiarniczego Starego Testamentu w Jezusie Chrystusie. To Jezus jest dopełnieniem całego tego kultu, gdyż sam stał się jednocześnie Ołtarzem i Barankiem Paschalnym oraz Kapłanem składającym ofiarę.
Dzisiejszy fragment nawiązuję do najważniejszego święta w całym kulcie ofiarniczym, jakim był Dzień Przebłagania (Jom Kippur). Autor przypomina, że nawet wielokrotne składanie tych ofiar przebłagalnych nie było w stanie zgładzić grzechu Izraela. Dopiero dobrowolna ofiara Chrystusa, jako Kapłana i zarazem żertwy ofiarnej, może w sposób skuteczny zgładzić grzech. Dobrowolna ofiara Chrystusa jest wyrazem najwyższego posłuszeństwa Bogu i stanowi niewyczerpane źródło uświęcenia.
Autor w argumentacji posługuje się Psalmem 40, który ma charakter mesjański, wskazuje na moment Wcielenia Syna Bożego, który przyjmuje ludzkie ciało, aby je ofiarować w Ofierze Krzyżowej. Termin „ciało” w myśli hebrajskiej wyraża całą osobowość i czyny będące jej przejawem. Zatem Ofiara Jezusa jest wyrazem dobrowolnego i świadomego posłuszeństwa Bogu, jako szczyt miłości doskonałej, pokory i uniżenia, doskonałego posłuszeństwa woli Boga Ojca.
Psalm responsoryjny: Ps 40 (39),7-8a.8b-9.10-11b.17
Psalm 40 ukazuje perspektywę prawdziwego życia w Bogu. Jest to działanie łaski Bożej. Źródłem tej łaski jest Prawo Boże (Tora), które mieszka w sercu psalmisty i jest jego największą siłą. Ta siła daje radość w wypełnianiu woli Bożej. Tą radością psalmista pragnie dzielić się w wielkim zgromadzeniu, ogłaszając Bożą sprawiedliwość, wierność i pomoc. Zachęca i innych, by otworzyli się na tę perspektywę życia Bożego, przyjmując Jego niezgłębione łaski. Szczyt tych łask osiągamy w osobie Jezusa Chrystusa, dlatego Jezus Chrystus jest Najwyższym i Wiecznym Kapłanem.
Ewangelia: Mt 26,36-42
Towarzyszymy dzisiaj Jezusowi w Jego modlitwie w Getsemani. Tutaj dopełnia się ostateczna decyzja Jezusa, by wypełnić wolę Ojca. Jest to potwierdzenie tej najważniejszej decyzji, dla której Syn Boży stał się człowiekiem. Po ludzku odczuwa smutek i trwogę. Nie chodzi tutaj o jakiekolwiek wahanie, a raczej zwykłe ludzkie próby i pokusy. Jezus w Ogrójcu modli się słowami, których nauczył wcześniej swoich uczniów, próśb skierowanych do Boga Ojca (por. 6,6). Treścią tej modlitwy jest wypełnienie woli Ojca (por. 6,10) i usilne błaganie, by Bóg zachował od wszelkiej pokusy i zła (por. 6,13). Modlitwa Pańska osiąga tutaj swój kulminacyjny szczyt, dopełnia to, co było życiem Jezusa w jedności z Ojcem. Modlitwa ta nabiera szczególnego sensu w ostatecznej próbie, która wprowadza w dopełnienie życia ziemskiego Jezusa, a jednocześnie prowadzi nas do celu ostatecznego jako całkowitego zjednoczenia z Bogiem Ojcem. Modlitwa Jezusa w Ogrójcu stała się wzorem modlitwy wytrwałej i ufności Bogu, nawet w największych próbach i doświadczeniach.
Piątek, 02.06.2023 r.
Pierwsze czytanie: Syr 44,1.9-13
Mędrzec Boży Syrach głosi pochwałę wspaniałych przodków Izraela, którzy odznaczali się wiarą i pobożnością. Wiara to ufność Bogu w różnych przeciwnościach i doświadczeniach, a pobożność to wierność Bogu w postępowaniu, nawet za cenę sprzeciwu i prześladowań ze strony świata, odrzucającego wartości Boga. Można by zapytać, co stanowi skarb i dobrobyt społeczności ludzkiej, czy tylko dobra materialne i bogactwo tego świata? Otóż Syrach wskazuje, że największym skarbem są przodkowie pełni wiary i pobożności. W naszym rozumieniu we wspólnocie Kościoła tworzą ją błogosławieni i święci. Dziedzictwo wiary przodków jest największym bogactwem narodów, fundamentem budowy lepszej przyszłości. Święty Jan Paweł II nauczał, że kto niszczy swoją tożsamość, ten niszczy swoją rodzinę i swój naród. Wychwalajmy zatem wielkie dzieła naszych przodków i uwielbiajmy Boga, który objawił swoją miłość w ich pięknym i świętym życiu.
Psalm responsoryjny: Ps 149,1b-2.3-4.5-6a i 9b
Psalm 149 jest hymnem zwycięzców na cześć Boga. Przypomina swą teologią pieśń zwycięstwa na cześć Baranka Paschalnego w Księdze Apokalipsy, jaką śpiewają odkupieni i zbawieni w niebie przed tronem Boga. W rozważanym psalmie pieśń zwycięstwa śpiewają dwie grupy ludzi. Psalmista określa ich dwoma terminami hebrajskimi. Pierwsza grupa to anawim – ubodzy w duchu, pokorni. To są ci, którzy ufają bezgranicznie Bogu i w Nim pokładają swą nadzieję. Drugą grupę stanowią hasidim – pobożni, bogobojni, innymi słowami święci. To są ci, którzy są wierni Bogu i postępują w sposób sprawiedliwy. Śpiewają oni Bogu pieśń nową, bo oto stare i dawne zło zostało pokonane mocą Boga Stwórcy i Odkupiciela.
Ewangelia: Mk 11,11-25
Przedziwna historia z nieurodzajnym figowcem może wprawić nas w zadziwienie, a nawet konsternację. Może pozornie ukazać działanie Jezusa jako wyraz gniewu. Zwłaszcza, że jest podkreślone, że nie był to czas na figi. Ponadto wydarzenie z drzewem figowym miało miejsce w czasie paschalnym, czyli w kwietniu, a czas na figi przewidziany jest dopiero na czerwiec. Co zatem pragnie ukazać nam święty Marek poprzez działanie Jezusa? W Księgach Prorockich Izrael jest przedstawiany jako figi lub figowiec (por. Jr 24,1-8; Oz 9,10; Jl 1,7). Jezus, poszukując dojrzałych fig, odnosi to w duchu prorockim do Izraela, w którym Bóg poszukuje dobrych owoców sprawiedliwości i wierności Przymierzu, ale ich nie znajduje. Przypowieść ta wyraża smutek Jezusa z powodu niedojrzałości Izraela i braku czujności, by rozeznawać znaki Boże. A oto za niedługo nastąpi największy znak Boga, jakim jest Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie Jezusa.
Sobota, 03.06.2023 r. – wspomnienie Świętych Karola Lwangi i Towarzyszy, męczenników
Pierwsze czytanie: Syr 51,12-20b
Księga Syracha kończy się hymnem pochwalnym na cześć mądrości. Hymn ten ma charakter autobiograficzny. Mędrzec przedstawia swoje doświadczenie życia, które jest wyrazem i poszukiwaniem Bożej mądrości. Dostrzega swoje życie w perspektywie wiary, otwierając się na niezgłębioną Bożą mądrość. Wspomina lata młodzieńcze, kiedy świadomie zaczął poszukiwać i zgłębiać sens życia w mądrości i modlitwie. Zatem prowadził dialog z Bogiem, poszukując prawdziwej mądrości. Jest pełen optymizmu i radości, że ta perspektywa jest drogą całego życia ku wieczności. Można zatem sobie uświadomić, że człowiek nieustannie wzrasta w Bożej mądrości i otwiera się na nieśmiertelność i nieskończoność. Dynamizm tej drogi nie ma końca, a zarazem jest wielkością człowieka, tak hojnie obdarzonego przez Boga. Mędrzec jest również świadomy swych błędów, które opłakuje z całego serca. Zrozumiał, że czystość serca i świętość postępowania są odpowiedzią na Bożą mądrość, a zrazem trwaniem i kroczeniem ku Bogu, ku jeszcze głębszemu i doskonalszemu zjednoczeniu w nieskończonej Bożej mądrości.
Psalm responsoryjny: Ps 19 (18),8-9.10-11
Fragment rozważanego Psalmu 19 jest uwielbieniem bliskości Boga. Bóg objawia się człowiekowi i daje się poznać. Tym objawieniem jest całe Prawo, które jest radością serca. Wszystkie nakazy Pana są drogowskazami w życiu. Bóg objawia się w swoim Słowie na kartach Pisma Świętego. Objawienie Boga obejmuje wszystkie aspekty życia. Bóg objawia swoją mądrość w Prawie. Bojaźń Boża jest jedyną słuszną drogą postępowania. Nadto sądy Pana są słuszne. Bóg objawia Siebie i swój zbawczy plan w Słowie Bożym, ukazując prawdziwą mądrość Bożą i Jego niezgłębione miłosierdzie
Ewangelia: Mk 11,27-33
Jezus z Apostołami jest w mieście świętym, Jerozolimie. Tam dochodzi do konfrontacji z przedstawicielami Sanhedrynu, czyli najwyższą radą sądowniczą i religijną ówczesnego Izraela. Są wśród nich arcykapłani, uczeni w Piśmie i starsi. Są te same grupy, o których wcześniej zapowiadał, że to oni skażą Go na śmierć i wydadzą poganom (Rzymianom) na ubiczowanie i ukrzyżowanie. Widząc znaki, jakie czyni Jezus, pytają o Jego autorytet, skąd ma władzę do takiego mówienia i działania. Na pewno nie otrzymał takiej misji od Sanhedrynu, więc teraz musi uznać nielegalność swego postępowania. W takim pozornym dialogu z Jezusem nie chodzi wcale o poznanie prawdy, lecz utrzymanie swego status quo, czyli władzy i autorytetu. Na zapytanie Jezusa o chrzest Janowy odpowiadają wymijająco, pragnąc wymusić na Jezusie uznanie ich autorytetu i zmusić Jezusa do rezygnacji z podjętej misji. Utrzymanie władzy i wpływów jest dla nich ważniejsze niż poznanie prawdy Bożej.