II Niedziela Wielkanocna, 16.04.2023 r.- Niedziela Miłosierdzia Bożego
Pierwsze czytanie: Dz 2,42-47
W perykopie dzisiejszej znajduje się pierwsze summarium umieszczone po kazaniu wygłoszonym przez św. Piotra w dniu Pięćdziesiątnicy. Realizuje ono cel Łukasza, jakim jest dostarczanie szerokich podsumowań w przełomowych momentach historii rozrastającego się Kościoła. Wychodząc z opisu jednorazowego wydarzenia, jakim było Zesłanie Ducha Świętego Łukasz przechodzi do opisu codzienności, w której dary Ducha powinny być wcielane w życie. Werset 42 zawiera pewne kompendium głównych zasad życia obowiązujących wierzących w Jezusa: trwanie w nauce przekazanej przez apostołów, Eucharystia określana terminem ”łamanie chleba”, modlitwa oraz tworzenie braterskiej wspólnoty. Użyte tu jedyny raz przez Łukasza słowo koinonia, czyli „wspólnota” oznacza wzajemną odpowiedzialność obowiązującą wierzących od momentu przyjęcia Ewangelii. Warto zwrócić dziś uwagę na ten sposób przeżywania wspólnoty. Streszczenie to odzwierciedla prawdopodobnie stan z czasów Łukasza. Kolejny werset przedstawia reakcję otoczenia na cuda czynione przez apostołów. Miejscem gromadzenia się wspólnoty jest świątynia, która była też miejscem działalności Jezusa w Jerozolimie. Funkcjonowanie w tej przestrzeni stanowi ważny symbol ciągłości historii zbawienia. Łukasz podkreśla, że na początku ludzie odnoszą się do nowej wspólnoty życzliwie.
Psalm responsoryjny: Ps 118,1.4.13-14.22.24
Psalmista wychwala Boga i zaświadcza o tym, że w sytuacji zagrożenia warto zaufać Panu. Nawet zwarty atak wrogów jest nieskuteczny, bo zwycięzcą okazuje się Bóg. Dziękczynienie przechodzi w uroczystą liturgię sprawowaną w świątyni. Do Boga należy ostateczne zwycięstwo nad złem i śmiercią. Zdanie „kamień odrzucony przez budujących” stanowi prawdopodobnie starożytne przysłowie tłumaczące wzrost znaczenia kogoś, kto został oceniony za mało ważnego przez ekspertów. Odnosi się do logiki działania Boga, który posługuje się tym, co słabe. Dzień, który Pan uczynił, jest dniem zbawienia, działaniem Jahwe, przez które chciał ocalić swój lud.
Drugie czytanie: 1 P 1,3-9
List Piotra, będący listem okólnym, skierowany do wybranych przez Boga, podkreśla istotę powołania chrześcijańskiego. Boże wybranie jest dla człowieka najwyższym zaszczytem. Perykopa ta rozwija temat narodzenia do życia chrześcijańskiego i związanej z tym nadziei zbawienia. Chrzest jest początkiem życia chrześcijańskiego i oznacza porzucenie dotychczasowego stylu życia. To Bóg daje nowe życie, rodzi nas do niego dzięki zmartwychwstaniu Chrystusa. To daje nam prawo do nazywania Boga Ojcem. Jako dzieci, dziedzice nieba, mamy pewność zbawienia, co stanowi cel naszego życia. Osiągamy ten cel przez wiarę. A sama wiara dojrzewa w ogniu cierpienia. Dlatego autor zachęca do radości z doznawanych cierpień. To spojrzenie nie jest możliwe bez przyjęcia Chrystusa i zobaczenia jego dzieła jako umiłowania do końca i pozostania w tej miłości do końca zgodnie z wolą Ojca. W ten sposób cierpienie, które nie jest chciane przez Boga, zostaje przez Niego podjęte i przemienione ze względu na miłość do ludzi.
Ewangelia: J 20,19-31
Jezus przychodzi do apostołów ogarniętych strachem przed prześladowaniem wieczorem w dniu zmartwychwstania, przekazuje im pokój pochodzący od Ojca i posyła ich, przekazując im misję przynoszenia przebaczenia grzechów.
Apostoł Tomasz, który ma być jednym ze świadków Zmartwychwstałego, dochodzi do wiary w bóstwo Jezusa przez bezpośrednie doświadczenie Jezusa zmartwychwstałego. Jego wiara powinna być jego własną wiarą, a nie wiarą opartą na widzeniu innych. Podobnie mówią do Samarytanki jej rodacy, gdy idąc za jej słowami sami spotykają i doświadczają Jezusa. Położony jest tu też szczególny nacisk na fizyczny aspekt dowodu, którego Tomasz żąda. Ciało Zmartwychwstałego, noszące na sobie ślady śmierci, jest doprowadzeniem kondycji ludzkiej do formy szczytowej, która zawiera całą swą poprzednią historię. Słowa Tomasza „Pan mój i Bóg mój” stanowią kluczowe wyznanie wiary w czwartej Ewangelii. W zakończeniu Jezus wskazuje zaś na tych, którzy nie będą mieli już takiej możliwości, podkreślając wagę dojścia do wiary bez pośrednictwa zmysłów. Zawarty tu makaryzm nie stanowi więc przeciwstawienia wobec postawy Tomasza, ale jej przedłużenie. Wiara Kościoła opiera się na świadectwie tych, którzy widzieli
Poniedziałek, 17.04.2023 r.
Pierwsze czytanie: Dz 4,23-31
Perykopa zawiera modlitwę Piotra i Jana oraz wszystkich zebranych po uwolnieniu Apostołów z więzienia, do którego trafili po uzdrowieniu chromego. Modlitwa ta przypomina modlitwę uwielbienia, którą Jezus zanosił do Ojca po powrocie siedemdziesięciu dwóch uczniów z ich pierwszej wyprawy misyjnej. Jest ona prośbą o odwagę w obliczu doświadczanej groźby. Zawarty w niej fragment Psalmu 2 został odniesiony do działań Heroda i Piłata skierowanych przeciw Jezusowi. Modlitwa ta stanowi też próbę zrozumienia sensu prześladowań. Odczytują to jako możliwość naśladowania Jezusa. Dlatego też proszą o odwagę do głoszenia ewangelii nawet pomimo trudności. O wysłuchaniu tej modlitwy świadczy tzw. drugie Zesłanie Ducha Świętego objawiające się drżeniem ziemi oraz odwagą, z jaką apostołowie głosili Boże słowo.
Psalm responsoryjny: Ps 2,1-2.3-4.5-6.7-8
Psalm 2 jest psalmem królewskim zbudowanym z czterech strof: bunt potęg wrogich Bogu, reakcja Boga w niebie, wystąpienie króla Mesjasza, wezwanie wszystkich królów do wierności Bogu. Tradycja chrześcijańska odnosi go do Chrystusa, Syna Dawida. Kościół modli się tym psalmem, trwając w oczekiwaniu na powtórne przyjście Chrystusa Króla w chwale. Pomazaniec, czyli mesjasz, oznacza człowieka namaszczonego i wybranego przez Boga do szczególnej misji. Biblia, mówiąc o gniewie Boga, posługuje się antropopatyzmem (przypisaniem Bogu ludzkich uczuć) i ma na celu przybliżyć człowiekowi tajemnicę Boga. Człowiek mówi o Bogu posługując się dostępnymi sobie ideami. Wobec tego nigdy nie oddają one w pełni rzeczywistości Boga. Bojaźń Boża jest cnotą religijną, czyli wyrażeniem szacunku i pełnej zaufania adoracji wobec Boga.
Ewangelia: J 3,1-8
O Nikodemie, poza tą Ewangelią, nie ma mowy w Nowym Testamencie. W czwartej Ewangelii ma on specjalną rolę do spełnienia. Jest faryzeuszem, a uznaje w Jezusie nauczyciela przychodzącego od Boga i poświadczającego swoją misję znakami. Jezus jednak wchodzi wyżej i pokazuje mu możliwość oglądania Królestwa Bożego. Warunkiem wejścia do niego jest narodzenie się na nowo. Rozmowa skupia się wokół pytania, w jaki sposób może się to narodzenie ponowne dokonać. Przyjęcie przychodzącego Słowa jest równoznaczne z narodzeniem się z Ducha. Rozpoczyna się ono przez chrzest i polega na doświadczeniu życia Bożego, które jest światłością.
Wtorek, 18.04.2023 r.
Pierwsze czytanie: Dz 4,32-37
Łukasz wprowadza informację o wspólnocie dóbr. Jest to drugie summarium w Dziejach Apostolskich. Przedstawioną wspólnotę cechuje zjednoczenie. Jest ona skupiona na wypełnianiu Bożego zamysłu. Apostołów wyróżniają pełne mocy czyny towarzyszące ich świadectwu zmartwychwstania. Jedność wspólnoty znajduje swój wyraz w każdym aspekcie życia. Nie wszyscy żyją i postępują w ten sam sposób, ale każdy zmierza w tym samym kierunku. Różnice ubogacają wspólnotę. Wspólne posiadanie dóbr nie oznacza jednak pozbawienia prywatnej własności, ale zmienia sposób korzystania z niej – oddanie jej na użytek wszystkich członków wspólnoty. Rozdzielaniem tych dóbr zajmowali się apostołowie. Kluczem, którym się posługiwali, były konkretne potrzeby ludzi. Łukasz rozumie oddawanie majątku jako czyn dobrowolny związany z istniejącymi potrzebami, nie zaś jako obowiązek powszechny. W tym kontekście Łukasz przedstawia Józefa Barnabę jako wzór realizacji tego, co powiedziano o całej wspólnocie. Barnaba pochodzi z wyspy Cypr, co sugeruje, że był jednym z hellenistów i pełni funkcję lewity. Sprzedał on ziemię i pieniądze przekazał apostołom. Czyn ten został zapamiętany dlatego, że nie był powszechny.
Psalm responsoryjny: Ps 93,1.2.5
Bardzo krótki psalm, jeden z psalmów królewskich. Hymn wielbi Boga, który ma pełnię władzy nad wodami chaosu. On jest królem świata jako Stwórca i królem Izraela, z którym związał się przymierzem. Ten fakt jest przedmiotem radości i uwielbienia całego stworzenia.
Ewangelia: J 3,7b-15
Rozmowa skupia się wokół pytania, w jaki sposób może się dokonać ponowne narodzenie z Ducha. Narodzenie się z Boga i stanie się dzieckiem Bożym realizuje się przez przyjęcie słowa. Wywyższenie Syna człowieczego w ewangelii Jana pozwala poznać, Kim jest Jezus i oznacza Jego śmierć, a przynosi życie. Życie wieczne jest wynikiem osobistej relacji z Jezusem, która jest oparta na darze zbawienia, słuchaniu słowa, spożywaniu Ciała i Krwi Jego. Polega na poznaniu Boga i Jego posłańca. Pierwszym źródłem życia wiecznego jest Bóg i Jego przykazania.
Środa, 19.04.2023 r.
Pierwsze czytanie: Dz 5,17-26
Cuda, których dokonują apostołowie, wywołują zawiść saduceuszów i najwyższego kapłana. Po raz kolejny stają oni przed Wysoką Radą i zostają wtrąceni do więzienia. Drugie postawienie przed Sanhedrynem nawiązuje do pierwszego, a jego powtarzające się elementy zostały teraz przez Łukasza w dramatyczny sposób rozwinięte. Pisząc o tych wydarzeniach Łukasz potwierdza realizację pierwszego celu wyznaczonego przez Jezusa podczas Wniebowstąpienia opisanego w pierwszym rozdziale Dziejów Apostolskich – świadczenie o Jezusie w Jerozolimie. Owo świadczenie o Jezusie, który został ostatecznie wywyższony przez Boga jako Zbawiciel Izraela, przez którego przychodzi odpuszczenie grzechów, powoduje, że coraz więcej ludzi przyłącza się do Apostołów. Zaś Wysoka Rada zakazuje im kolejny raz tego nauczania. Więzienie to Apostołowie opuszczają w cudowny sposób dzięki interwencji anioła, co stanowi potwierdzenie przez Ducha Świętego prawdy świadectwa Apostołów. Anioł nakazuje im udanie się do świątyni i powrót do świątyni, aby dawać tam świadectwo o Jezusie. Wydarzenie to podkreśla rolę niezwyciężonej woli Bożej, która kieruje głoszeniem Ewangelii.
Psalm responsoryjny: Ps 34,2-3.4-5.6-7.8-9
Psalm ma formę akrostychu, czyli psalmu alfabetycznego. Łączy on w sobie pieśń dziękczynną oraz pouczenie mądrościowe. Psalmista wysławia Boga za otrzymane ocalenie. Widać tu doświadczenie bliskości Boga, który wysłuchuje modlitwy udręczonego człowieka. Bojaźń Boża polega na uznaniu przez człowieka całkowitej zależności od Boga i związanym z tym postępowaniu. System, który każe szukać pełni życia i szczęścia poza Bogiem, jest złudny i nie można się na nim oprzeć.
Ewangelia: J 3,16-21
Słowa tej perykopy stanowią część rozmowy Jezusa z Nikodemem. Przyjęcie Słowa jest równoznaczne z narodzeniem się na nowo z Ducha. Polega ono na doświadczaniu Bożego życia, które jest światłością. Świadectwo Jezusa nie tylko rozprasza mrok, ale i dokonuje sądu przez ujawnienie postawy ludzi wobec światła. Bóg dał Jedynego Syna dla świata. Przyczyną takiego postępowania jest miłość, a celem pojednanie człowieka zagubionego z Bogiem, czyli życie wieczne. Sąd następuje w momencie, gdy człowiek wybiera ciemność. Obecnemu tu błędnemu kręgowi zła (nie przychodzi do światłości i gardzi miłością) Jezus przeciwstawia otwarty krąg dobra. W Jezusie wierzący rozpoznaje Zbawiciela, posłańca Ojca i odpowiada mu wyznaniem wiary. Wierzyć albo nie wierzyć w Syna jest dobrowolną odpowiedzią człowieka. Ta odpowiedź ma skutki w życiu człowieka. Uczynki pełnione przez człowieka odnoszą się do czynienia zła lub czynienia prawdy, czyli przyjęcia Jezusa.
Czwartek, 20.04.2023 r.
Pierwsze czytanie: Dz 5,27-33
Wobec wiadomości, że uwięzieni Apostołowie głoszą Ewangelię w świątyni, dowódca sprowadza ich z powrotem przed kapłanów. Arcykapłan podkreśla, że Apostołowie złamali zakaz nauczania, który otrzymali od przywódców i stawia bardzo wymowne pytanie: czy w ten sposób chcecie ściągnąć na nich krew Jezusa? Nauczanie Apostołów bowiem stawia przywódców żydowskich i wszystkich, którzy je słyszą, wobec konieczności opowiedzenia się za lub przeciw Zbawcy Izraela i wzywa do posłuszeństwa wobec Jego nauki. Oni odrzucili Jezusa jako bluźniercę podczas procesu, zaś Apostołowie, głosząc, dają świadectwo tego, że jest On żyjącym Zbawcą. Tymczasem krew Jezusa przynosi ludziom odpuszczenie grzechów. Apostołowie dokonują ich pojednania z Bogiem. Jako potwierdzenie prawdziwości ich świadectwa przywołują świadectwo Ducha Świętego. Przywódcy pozostają w swoim odrzuceniu Jezusa i reagują w ten sam sposób jak wtedy, gdy Jezus żył i nauczał na ziemi – w gniewie postanawiają zabić Apostołów, odrzucając możliwość powrotu do Boga. Kilka razy Łukasz podkreśla, że nauczanie jest obecne w całym Jeruzalem, co oznacza wypełnianie się pierwszego celu działalności misyjnej wyznaczonego Apostołom przez Jezusa.
Psalm responsoryjny: Ps 34,2 i 9,17-18.19-20
Psalm ma formę akrostychu, czyli psalmu alfabetycznego. Łączy on w sobie pieśń dziękczynną oraz pouczenie mądrościowe. Psalmista wysławia Boga za otrzymane ocalenie. Widać tu doświadczenie bliskości Boga, który wysłuchuje modlitwy udręczonego człowieka. Bojaźń Boża polega na uznaniu przez człowieka całkowitej zależności od Boga i związanym z tym postępowaniu. System, który każe szukać pełni życia i szczęścia poza Bogiem, jest złudny i nie można się na nim oprzeć.
Ewangelia: J 3,31-36
Druga część mowy Jana Chrzciciela zazębia się z mową objawieniową Jezusa po dialogu z Nikodemem. Świadectwo Jana zostaje odniesione do Jezusa jako posłanego przez Boga. Kto w niego wierzy, ma udział w życiu wiecznym. Akt wiary oznacza przyjęcie i potwierdzenie świadectwa. Słowa Jezusa są słowami życia wiecznego. Dokonują sądu i sprawiają, że ci, którzy mają je w sobie, są w jedności z Jezusem.
Piątek, 21.04.2023 r.
Pierwsze czytanie: Dz 5,34-42
Faryzeusz Gamaliel jest przedstawiony w tej perykopie w pozytywnym świetle w przeciwieństwie do prześladujących Apostołów saduceuszów. Trzy motywy skłoniły Gamaliela do zachęcenia Żydów do refleksji i przyjęcia postawy tolerancji: prawe sumienie, działalność i postawa apostołów oraz doświadczenie płynące z historii. Sumienie nie może się zgodzić na wydanie wyroku skazującego bez udowodnienia winy. Gamaliel przywołuje jako ilustrację przykłady Teodasa, który ogłosił sam siebie prorokiem na wzór Jozuego i Judasza Galilejczyka, który wzniecił powstanie w Galilei z powodu spisu ludności zarządzonego przez Kwiryniusza w 6 r. po Chrystusie. Gamaliel argumentuje, że są dwie możliwości: obserwowane wydarzenia są albo wynikiem działalności czysto ludzkiej, albo pochodzą od Boga. Przestrzega więc, swoich rodaków aby złą interpretacją wydarzeń nie przeszkodzić Bożemu działaniu. Zaleca ostrożność i powstrzymanie się od pochopnego działania, zbadanie sprawy dokładne. Perykopa kończy się uwolnieniem Apostołów oraz radością z doświadczanych cierpień, która jest skutkiem przyjęcia darów Ducha Świętego. Mimo ludzkiego zakazu Apostołowie kontynuowali działania, które zostały im powierzone przez Jezusa przed Jego Wniebowstąpieniem.
Psalm responsoryjny: Ps 27,1bcde.4.13-14
Psalm składa się z wyznania ufności i prośby-lamentacji. Taka kolejność świadczy o mocnym zaufaniu psalmisty wobec Boga. Ufność staje się wiarą, ta zaś przechodzi w kontemplację Boga. Bóg, który kocha człowieka wierniej niż naturalni rodzice, jest schronieniem w chwilach zagrożenia. Dlatego psalmista zachęca do wytrwałego oczekiwania na interwencję Pana, na doświadczenie Jego zbawczej obecności.
Ewangelia: J 6,1-15
Scena rozmnożenia chleba odbywa się w bliskości żydowskiej Paschy. W tym czasie tłumy gromadziły się w Galilei wokół Jezusa. Jezus dostrzega sytuację braku i podejmuje inicjatywę. Uczniowie zachowują dystans wobec słów Jezusa, wobec czego wydaje On polecenie – każcie ludziom usiąść. Rozmnożenie chleba zostało opisane w sposób ukryty – rozdawał, ile kto chciał. Dopiero za chwilę ludzie dostrzegają, co się wydarzyło. W odpowiedzi na doświadczenie znaku tłumy chcą uczynić Jezusa królem. Tekst pokazuje niewystarczalność pójścia za Jezusem w oparciu o widzenie znaków. Pełna wiara to wejście w komunię życia z Jezusem jako Słowem wcielonym. Nakarmienie rzesz odwołuje się do wędrówki Izraelitów przez pustynię oraz przypomina oczekiwaną ucztę mesjańską. Komentarz Filipa wskazuje na płaszczyznę materialną i jej niewystarczalność (zarówno 200 denarów jak i 5 chlebów, i 2 ryb). Jezus kieruje swoim działaniem uwagę na dar samego Boga, który przychodzi do człowieka w obfitości. Podkreślenie przez Andrzeja tego, że chłopiec ma chleb jęczmienny, poprzez odniesienie do cudu uczynionego przez Elizeusza, kieruje uwagę czytelnika na rytuał ofiary z pierwocin w świątyni jerozolimskiej. Jednak to tłum zebrany przy Jezusie w Galilei jest świadkiem konsekracji nowego żniwa. Działanie Jezusa objawia moc Boga. Opisując czynność rozdawania chleba, ewangelista nawiązuje do formuły ustanowienia Eucharystii, by wskazać powiązanie znaku z chlebem eucharystycznym. Rozdając chleb, Jezus organizuje wspólnotę, która ma charakter sakralny.
Sobota, 22.04.2023 r.
Pierwsze czytanie: Dz 6,1-7
Perykopa dzisiejsza zawiera rozwiązanie sporu, który pojawił się w związku z życiem we wspólnocie. Helleniści to Żydzi pochodzący z diaspory i posługujący się językiem greckim. Mianem Hebrajczyków Łukasz określa nawróconych z tradycyjnego judaizmu, zamieszkujących Izrael, mówiących po aramejsku i czytających Biblię po hebrajsku. Przywiązywali oni dużo większą wagę do wierności Prawu. Napięcia we wspólnocie dotyczą opieki nad wdowami, czyli kobietami pozbawionymi w tamtym czasie środków do życia. Ten drobny konflikt wskazuje na głębsze problemy współistnienia tych dwóch grup nawróconych Żydów inaczej przeżywających. Rozwiązanie proponowane jest efektem wspólnej refleksji, której wynikiem jest decyzja o ustanowieniu nowej posługi koniecznej w tej dynamicznej sytuacji. Jej celem będzie troska o dzieła chrześcijańskiej miłości. Nowe środki duszpasterskie są odpowiedzią na zaistniałą sytuację i rodzącą się potrzebę. Kościół wielokrotnie staje w czasie swojej posługi przed podobną koniecznością dopasowania swojej struktury i metod działania do zmieniającej się rzeczywistości.. Wyznaczone siedem osób nosi imiona greckie. Gest nałożenia rąk jest połączony z udzieleniem Ducha Świętego, łaski, mocy lub władzy. Trudno na podstawie tego krótkiego tekstu jednoznacznie określić zakres przekazanej im władzy. Pierwszym wymienionym jest Szczepan, który głosi pod wpływem Ducha Świętego.
Psalm responsoryjny: Ps 33,1-2.4-5.18-19
Psalm ten rozpoczyna wezwanie skierowane do ludzi prawych, aby radowali się i oddawali chwałę Bogu. Wychwalają Boga, jako stwarzającego wszystko swoim słowem, władającego wszystkimi ludźmi. Bo On jest dawcą przymierza i zbawienia. Psalmista podkreśla też doskonałą wiedzę Boga o człowieku i jego wewnętrznym świecie.
Ewangelia: J 6,16-21
W perykopie znajduje się opis epifanii. Po rozmnożeniu chleba Jezus odsuwa się od tłumu chcącego obwołać Go królem, jednak powraca do uczniów na wzburzonych wodach, by im ukazać inny wymiar Jego królewskiego majestatu. Tekst ten podkreśla władzę Jezusa i objawia Jego bóstwo. Odwołuje się też do wydarzenia przejścia przez morze jako starotestamentalnego tła. Ukazanie się Jezusa uczniom na jeziorze ma miejsce po zapadnięciu zmroku i przy wzburzonych wodach. Uczniowie, widząc zbliżającego się Jezusa, doświadczają lęku ze względu na doświadczenie władzy Jezusa nad wzburzonym morzem oraz nad ciemnością. Jezus odpowiada słowami „Ja jestem” i wzywa do porzucenia lęku. Słowa Jezusa są wieloznaczne. Mogą być zwykłym potwierdzeniem osoby, której nie widać w mroku, lub mogą być potwierdzeniem Jego boskiej tożsamości. Ta dwuznaczność wydaje się być zamierzona i zachęcać do zastanowienia się nad naturą Jezusa. Przeprawa uczniów na drugi brzeg stanowi metaforę ludzkiej egzystencji, w którą Jezus wkracza ze swoją mocą i usuwa lęk.