Jak powiedzieć to, co najważniejsze, w najmniejszej liczbie słów? Czy istnieje słowo, w którym da się zawrzeć mądrość, konieczną do życia? Zwięzłe, zapadające w pamięć, umysł i sumienie wyrażenie mądrości to jeden z powszechniejszych sposobów formułowania myśli i przekazywania jej, zarówno w formie żywego słowa, jak i na piśmie.

Przysłowia, jakie znamy z Pisma Świętego, nie różnią się od strony formalnej od zbiorów pochodzących z Mezopotamii czy Egiptu. Jednak mądrość przysłów biblijnych ma na celu coś więcej, niż tylko dostarczenie wskazówek, jak mądrze, godnie i uczciwie żyć wśród ludzi. Prz 23,18 czy 24,13-14 mówią o życiu przyszłym: o przyszłości na tym świecie czy o życiu pozagrobowym? Czytając proste rady i życiowe wskazania napotykamy teksty, których rozumienie nie zawsze jest łatwe. Ponadto przysłowia te odwołują się do świata, który dawno już odszedł w przeszłość. Jak rozumieć wzmiankę o złotych jabłkach w srebrnych naczyniach w Prz 25,11? Poza tym nie mamy pewności, że znaczenie słów użytych w tym wyrażeniu w tekście hebrajskim, jest właśnie takie. Przysłowia biblijne lepiej czyta się z kompetentnym przewodnikiem, który wyjaśni nam to, co trudne i niejasne.

Jednak decydującym o rozumieniu czynnikiem pozostaje gotowość czytelnika do zadumy, medytacji zawartych w przysłowiach obrazów i skrótów myślowych. Tu potrzebujemy duchowego mistrza, który wprowadzi nas w klimat modlitwy myślnej, będzie nas uczył kontemplacyjnego podejścia do tekstu.

Ks. prof. dr hab. Janusz Kręcidło MS jest wykładowcą biblistyki na UKSW i dyrektorem Instytutu Nauk Biblijnych na tej uczelni. To bardzo doświadczony przewodnik pielgrzymek po krajach biblijnych, gorliwy duszpasterz zajmujący się także apostolatem biblijnym (Uniwersytet Biblijny przy parafii Matki Bożej Saletyńskiej w Starych Włochach) oraz współpracownik Bractwa Słowa Bożego (jest jednym z autorów komentarzy codziennych do czytań na stronie BSB oraz autorem dwutomowego zbioru rozważań Mozaiki biblijne wydanych w serii Naczynia gliniane).