8 Słuchaj, synu mój, karcenia twego ojca,
i nie odrzucaj pouczeń twej matki,
9 gdyż są wspaniałym wieńcem na twej głowie,
i naszyjnikiem na twojej szyi.
Dwa przytoczone tutaj wersety otwierają zbiór nauk zawartych w rozdziałach 1 – 9 Księgi Przysłów. Jest to wezwanie, które mędrzec kieruje do swojego ucznia, nazywanego synem. To pierwsze wezwanie różni się od wszystkich następnych tym, że mędrzec nie wzywa tu do przyjęcia przez ucznia jego własnych napomnień, lecz karcenia ojca i pouczeń matki. Jest tu podkreślona podstawowa rola rodziców w wychowaniu dziecka – rola uprzednia i ważniejsza od roli nauczyciela czy edukacji szkolnej. Na rodzicach spoczywa podstawowa odpowiedzialność i to od nich dziecko ma przede wszystkim uczyć się mądrości. Edukacja szkolna jest dopełnieniem i kontynuacją wychowania w rodzinie.
W oryginalnym tekście hebrajskim tego krótkiego fragmentu są obecne pojęcia i sformułowania, które warto wyjaśnić, by pełniej wydobyć znaczenie wezwania, które mędrzec kieruje do ucznia.
Mędrzec zwraca się do swojego ucznia Bünî – „mój synu”, z czego wynika, że nie jest on dla ucznia po prostu nauczycielem, lecz traktuje go jak swojego syna. Jest tu zawarte pouczenie, że relacja pomiędzy nauczycielem a uczniem powinna być wzorowana na relacji pomiędzy rodzicem a dzieckiem. Szkoła ma być przedłużeniem rodziny.
Treścią pouczeń mędrca skierowanych do ucznia w Prz 1,8-9 jest to, jak powinien traktować wychowawcze napomnienia rodziców (1,8) oraz korzyści, jakie płyną dla niego z takiej postawy.
Czasownik šüm` – „słuchaj” jest użyty w trybie rozkazującym, który wskazuje na konieczność zastosowania się do tego, co będzie treścią pouczeń, jako warunek osiągnięcia mądrości. Słowo to ma w języku hebrajskim szersze znaczenie niż tylko polskie „słuchaj”. W kulturze biblijnej wezwanie do słuchania jest wtedy spełnione, jeżeli osoba, do której jest kierowane posłusznie je wypełnia. Słuchanie, za którym nie idzie decyzja i czyn, nie jest nic warte. Słuchać to w istocie być posłusznym. Pierwszy stych wersetu ósmego moglibyśmy przetłumaczyć „Bądź posłuszny, synu mój, karceniu twego ojca”.
Pouczenia kierowane do dziecka przez ojca i matkę są określone w tekście odpowiednio jako mùsär i Tôräh. Pierwszy z tych rzeczowników oznacza karcące upomnienie, które według przekonania mędrca przystoi ojcu dziecka. Drugi z nich (Tôräh), określający matczyne pouczenia ma w języku hebrajskim szeroki zakres znaczeniowy. W tekstach jurydycznych określa całość Bożego Prawa regulującego życie Izraelity. Słowo to oznacza zawarte w Prawie szczegółowe przepisy mówiące o tym jak należy mądrze postępować w codzienności życia, by wiernie wypełnić Boże wymagania. Termin ten określa zarówno pouczenia kierowane przez kapłanów do ludu, przez mędrców do uczniów, jak i przez gospodynię do służby. Znamienne jest to, że mędrzec przypisuje kompetencje przekazywania zasad życia religijnego dzieciom właśnie matce. Natomiast ojciec ma niejako stać na straży przestrzegania przez dziecko (mùsär) Bożych praw uczonych przez matkę.
Werset dziewiąty podaje motywację oraz korzyści płynące dla dziecka z rodzicielskich mądrych pouczeń. Wspaniały wieniec na głowie i ozdobny naszyjnik na szyi to atrybuty, które zakładał oblubieniec w dniu zaślubin. Metafora ta pozwala nam dostrzec głębię teologicznego przesłania Prz 1,8-9. Posłuszeństwo wobec rodziców uczących dziecka mądrości sprawia, że staje się ono oblubieńcem mądrości. Jeżeli zaś uświadomimy sobie, że szczegółowe mądrościowe pouczenia są w biblijnym nauczaniu emanacją odwiecznej osobowej Bożej Mądrości (Prz 1,20-33; 81,36), to jest tu zawarta myśl o zaślubinach posłusznego ucznia z Nią samą. Posłuszeństwo mądrości przekazywanej przez rodziców jest zatem drogą do oblubieńczego zjednoczenia z Bogiem.